Refrakter Tuğla Nedir? Nerelerde Kullanılır?

Refrakter tuğla, teknik bakımdan şekilli refrakter malzemeler içerisinde yer alan bir üründür. Zira belirli bir geometrik şekle sahip olan refrakter malzemelere, genel olarak “şekilli refrakter” denmektedir. Refrakter tuğla, klasik ve standart tuğla şekli ile karıştırılmamalıdır. Presleme yöntemi ile üretilen refrakter tuğlalar, istenen herhangi bir geometrik şekilde imal edilebilmektedir. Burada önemli olan husus, tuğlanın harç ve bağ sistemidir. Zira refrakter tuğla; kimyasal, ziftli, pişmiş veya karbon bağlı olarak üretilebilmektedir. Üretim tekniği ve kullanılan harcın cinsi, bu tuğlaların kullanılacağı alanları da belirlemektedir. Buna göre bir sınıflandırma yapacak olursak;

Refrakter tuğla çeşitleri ve kullanım alanları

Kompozit refrakter tuğlalar: Al2O3 – SiC, AI2O3 –grafit, MgO - grafit, ZrO2-grafit içeren tuğlalardır. Çok yüksek sıcaklıklara dayanabilirler. Bu nedenle çoğunlukla çelik endüstrisinde, BOF’larda ve ark ocaklarında kullanılırlar.

Üç oksitli refrakter tuğlalar: AZS (Al2O3-ZrO2-SiO2), CAS (CaO-Al2O3-SiO2)] içeren tuğlalardır. Cam sıvısının korozif (aşındırıcı) etkilerine dayanabildikleri için, cam ergitme fırınlarında kullanılırlar.

Silika refrakter tuğlalar: En çok kullanılan tuğla çeşitlerinden bir tanesidir. Öğütülmüş kuvarsın saf kalsiyum oksit ile karıştırılması suretiyle yapılırlar. 1450 C sıcaklıkta pişirilirler ve bunun etkisiyle, kuvars kalsiyum silikata dönüşür. Birçok metalürjik fırınların inşasında kullanılmaktadır. Asit bazlı aşındırıcılara karşı direnci yüksektir.

Magnezit refrakter tuğlalar: Periklas’tan imal edilmekte olup, bazik refrakter sınıfına girmektedir. Periklas, tuğla harcında bulunan demiroksit, kuvars, magnesiferrit ve silikatları birbirine bağlamaktadır. Bazik aşındırıcılara karşı yüksek bir dayanıklılığı vardır. Ancak yüksek sıcaklıklara karşı dayanıklılığı düşüktür. Bazik fırınlarda kullanılırlar.

Magnezit Kromit refrakter tuğlalar: isminden de anlaşılabileceği gibi, içeriğinde magnezit ve kromit karışımı bulunan tuğlalardır. (Karışım oranı genellikle 70/30 şeklindedir.) Kuru presleme yöntemi ile imal edilirler. Bazik SM fırınlarında, yakıcı bölgelerde, tavanlarda ve gaz çıkışı borularında kullanılırlar.

Dolomit refrakter tuğlalar: Son derece yaygın bir hammadde olan dolomitten imal edilmişlerdir. Bazik fırınların haznesi, yan ve iç duvarlarında sıklıkla kullanılırlar. Elektrik ark fırınları, pota örgüleri ve tıkaç gömlekleri de diğer kullanım yerleridir. En önemli özelliği, ucuz bir ürün olmasıdır.