Refrakter Nasıl Üretilir?

Refrakter üretimi, amaçlanan malzeme şekline göre değişiklik gösterir. Bu bakımdan ilk olarak, şekilli refrakterler ve şekilsiz reflakterler olarak bir ayrım yapmak gereklidir. Şekilli refrakterler, isminden de anlaşılabileceği gibi belirli bir geometrik şekilde üretilen refrakter malzemeler arasındadır ve refrakter tuğlası, bu kategorinin en bilinen örneğidir. Şekilsiz refrakterler ise, özel bir geometrik şekle sahip olmayıp kullanıldıkları yerde şekillendirilirler. (Fırın astar tamiratlarında sıklıkla kullanılırlar.) Bu ayrıma göre refrakter nasıl üretilir sorusunu cevaplayacak olursak;

Şekilli Refrakter Üretimi

Şekilli refrakter malzemeler için birden fazla üretim tekniği vardır. Bu tekniklerin her biri, elde edilecek sonucun sahip olacağı özellikleri belirler. Bunlara kısaca değinecek olursak;

Yaş Şekillendirme: Refrakter hamuruna %13 ile 20 arasında su ilave edilir. Hamur, vakum preslerden devamlı çıkan bloklardan kesilir. Kesim şekli, genellikle dikdörtgen prizmadır. Ancak daha farklı şekiller de verilebilir. Üretimin son safhasında, çelik veya tahta kalıplara elle basılarak son halleri verilir. İşçilik maliyeti yüksek bir üretim yöntemidir. Elde edilen refrakter malzemenin yüzeyleri pürüzsüz olmaz, boyutları da her zaman için %100 kesinlik taşımaz, belirli bir hata toleransı vardır. Bu üretim tekniği, az ihtiyaç duyulan ve karmaşık şekillerdeki refrakterler için kullanılır.

Yarı Yaş Şekillendirme: Refrakter hamuruna %2 ile 5 arasında su ilave edilir. Hamur, hidrolik preslerde yüksek basınç altında preslenerek şekil alır. Yaş şekillendirmeye kıyasla daha pürüzsüz yüzeyler elde edilir. Aynı şekilde, boyutlarının hata toleransı da oldukça düşüktür. Düz şekilli refrakterler için kullanılır.

Sulu Şekillendirme: Refrakter hamuru genellikle alçıdan imal edilen kalıplara dökülür ve bu yöntemle şekillendirilir. Hamurun litre ağırlığı 1850 gr ve üzeri olmalıdır. Karmaşık şekilli refrakterler için kullanılan bir yöntemdir.

Döküm Yolu İle Şekillendirme: Refrakter malzemeler ark fırınlarda ergime noktalarına dek ısıtılır. Ergimeleri sağlandıktan sonra, özel kalıplara dökülerek şekillendirilir. Porozitesi düşük olması gereken refrakterlerde tercih edilen bir yöntemdir.

Şekilsiz Refrakter Üretimi

Refrakter malzemeler, ham halleriyle toz, kum, granül veya elyaf şeklinde olabilir. Bu malzemeler, çeşitli bağlayıcılar ile (kil, fosforik asit, sönmüş kireç, cam suyu vs.) karıştırılarak pişirilir. Elde edilen şekilsiz refrakter malzemenin dökülmesi, kalıplanması veya püskürtülmesi mümkündür. Bu nedenle, kullanıldıkları yerde ve ihtiyaca göre şekillendirilirler.